Παρασκευή, Φεβρουαρίου 26, 2010

“ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΟΥ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ” Αλαν Μπένετ, Μεταιχμιο

Το βιβλίο γράφτηκε πριν την επίσημη επίσκεψη Ομπάμα στην Βασίλισσα της Αγγλίας, αλλιώς ο συγγραφέας μπορεί να παρουσίαζε την βασίλισσα να ακούει audiobooks στο ipod της. Αν δε το γραφείο εθιμοτυπίας του Αμερικανού πρωθυπουργού, είχε διαβάσει το βιβλίο του Μπένετ, μπορεί να αποφάσιζαν να προσφέρουν στη Βασίλισσα ένα e-Reader η ένα Kindle αντί για φωτογραφικό υλικό σε ipod.

Εν πάσι περιπτώσει, το μόνο αδύνατο σημείο της ιστορίας ενός πολύ ασυνήθιστου αναγνώστη, είναι ότι η χρονική του τοποθέτηση αποκαλύπτεται σχεδόν στη μέση του μυθιστορήματος όταν ο συγγραφέας αναφέρεται στο Ebay. Πριν αναφερθεί στο ηλεκτρονικό πολυκατάστημα, ο αναγνώστης δεν έχει ιδέα σε ποιά εποχή βρισκόμαστε.


Ο ασυνήθιστος αναγνώστης μας μπάζει κρυφά στη φυλακή της αριστοκρατικής ζωής αλλά και στον ξενώνα των ηλικιωμένων ανθρώπων όπου η στασιμότητα και τα λιμνάζοντα νερά ενδημούν.

Αναμενόμενη εξέλιξη ενός μυθιστορήματος που εκτυλίσσεται μεσ’τα παλάτια, είναι μια καινοτομία που ταιριάζει με την εξουσία. Η Βασίλισσα κάνει αυτό που θέλει, που την ευχαριστεί και αδιαφορεί για τη γνώμη των αυλικών. Ο Μπένετ όμως μας παρουσιάζει κάτι πολύ βαθύτερο που δεν έχουμε συνηθίσει να ζευγαρώνει με την κενότητα της αριστοκρατίας, μια πνευματική και πολύ προσωπική αλλαγή.

Μας ταξιδεύει με πανί και όχι μηχανή, στην πολύ ανθρώπινη πορεία καλλιέργειας της Βασίλισσας. Η περιήγηση του αρμόζει στην ιστορία της διαπαιδαγώγησης της συνείδησης της Βασίλισσας. Αυτοδίδακτη αρμόζει με την δύναμη της αριστοκρατίας. Η μοναξιά ενός αναγνώστη ταιριάζει με την Βασίλισσα. Η αυτο-αμφισβήτηση, ενδημική και αυτή στους λογοτέχνες, δεν εξαιρεί την Μεγαλειότατη από τα πλοκάμια της.

Και ακριβώς στο σημείο που η ιστορία αρχίζει να σούρνει τον αναγνώστη, όπως και θάπρεπε αφού οι ηλικιωμένοι δεν μπορούν να μας συναρπάσουν, εκεί ο Μπένετ κλείνει την ιστορία πολύ αριστοκρατικά και απρόβλεπτα.

Η Βασίλισσα, η ασυνήθιστη αναγνώστρια, χωρίς υποστήριξη ειδικού σύμβουλου, χωρίς την έγκριση του συζύγου, χωρίς καμιά εμπειρία, ανακοινώνει σε ανυποψίαστη κοινωνική ομήγυρη, την απόφαση της. Μια απόφαση που την οδηγεί να αφήσει τον θρόνο και κόντρα στο χρόνο να ακολουθήσει τη μούσα που η ίδια έθρεψε και ανδρώθηκε μέσα της. Ο ασυνήθιστος αναγνώστης που μεταλλάσσεται σε συγγραφέα που θέλει να ακουστεί η διαφορετικότητα της φωνή.

Παρασκευή, Φεβρουαρίου 12, 2010

"Για την Αγάπη των Άλλων", Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη

Το βιβλίο γράφτηκε στη γειτονιά που ζούσα το πρώτο χειμώνα στο Μόντρεαλ. Η ιστορία βρήκε τον σπόρο της στην πόλη που έζησα πριν πληγωθεί από την 11 Σεπτεμβρίου. Τη Νίσυρο δεν την περπάτησα. Μα μα το Θεό, τον Στρατή τον συνάντησα, τον ξέρω και τον βλέπω παντού. Είναι όλα αυτά που περιμένει κάθε θηλυκό από το αρσενικό, και που δεν γίνεται να εκπληρωθούν. Ο Στρατής της Τζαννής είναι το αρσενικό αρχέτυπο της πατριατριαρχικής κοινωνίας που είναι βέβαιο ότι δεν μπορεί να σταθεί στο ύψος των συναισθηματικών και πνευματικών αναγκών κανενός θηλυκού; της γυναίκας του, της οικογένειας του. Και συνάμα, εμείς τα θηλυκά σαν ατελείωτα δημιουργικά πλάσματα, βρίσκουμε τρόπους να συμφιλιωθούμε με αυτή την πραγματικότητα. Βρίσκουμε τρόπους να γλύφουμε τις πληγές και στερημένες να στολιζόμαστε και να πλάθουμε οικογένειες.


Γράφοντας για ένα ήδη πολυσυζητημένο βιβλίο δεν είναι απλό. Τα κύρια στοιχεία του μυθιστορήματος, χαρακτήρες, χρονική και κοινωνική τοποθέτησή, έχουν ήδη καλυφθεί και συζητηθεί.

H έμπειρη συγγραφέας παρότι δημοσιογράφος, έχει βαθιά κατανοήσει ότι η αλήθεια είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από τα γεγονότα. Οι αναγνώστες φυσικά θέλουν να ανακαλύψουν την αλήθεια στα: γιατί, πως οδηγήθηκε, για ποιο λόγο, τι έφταιξε, πως το άντεξε κτλ. Στη ζωή δεν έχει τόσο σημασία το τι συμβαίνει αλλά το πως το διαχειριζόμαστε, και σε αυτό ακριβώς μιλάει η συγγραφέας που χρησιμοποιεί άριστα “συναισθηματικά αγκίστρια” και μας “αρπάζει” και μας κρατάει παρακαλοθούντας τα βιώματα των χαρακτήρων της.

Η ανάλυση του έργου από τεχνική άποψη, πλοκή, υποπλοκές, το λεγόμενο στο κινηματογράφο “inciting incident”, δηλαδή το καταλυτικό επεισόδιο, η κρίση που επακολουθεί, ο ρυθμός που εναλλάσσονται οι σκηνές; θα αποκάλυπτε ένα έργο έτοιμο να ειπωθεί κινηματογραφικά και χωρίς λόγια.


Κλείνω λέγοντας ότι διαβάζοντας το μυθιστόρημα της Ιουστίνης, δεν μπορώ παρά να προσμένω τις καλοκαιρινές γυναικείες συζητήσεις στην Ελλαδα για το “τι θα έκανες εσύ αν ήσουν η Τζαννή και η Μαργαρίτα? Γιατί ο Στρατής δεν εμφανίστηκε ποτέ?”


Κάθε άνθρωπος κάνει αυτό που θεωρεί “σωστό” αλλά μοιραία από την δική του την οπτική γωνία και κοσμοθεωρία.